જબ જબ પ્યાર પે પહેરા હુઆ હૈ..

ફિલ્મ – સડક

વર્ષ – ૧૯૯૧

ગીત- જબ જબ પ્યાર પે પહેરા હુઆ હૈ

ગીતકાર- સમીર

ગાયક – અનુરાધા પોંડવાલ , કુમાર સાનુ

સંગીત – નદીમ – શ્રવણ

મહેશ ભટ્ટના ઘણા ગીતોમાં રસ્તા પર ના વણઝારા ગીતો ગાતા હોય.. અને એમના શબ્દો પ્રેમી યુગલની ભાવનાઓની વાચા બનતા હોય.

યાદ કરો આશિકી ફિલ્મનું “તું મેરી ઝીંદગી હૈ..” માં પણ વણઝારા અને એમાંય મુખ્યત્વે એક નાની ક્યુટ છોકરી આ ગીત ગાય છે, પછી ભટ્ટ કેમ્પનું જ બીજું મુવી ‘નાજાયઝ’ નું મારું અતિપ્રિય ગીત “અભી ઝીંદા હું તો જી લેને દો’ માં નસીરુદ્દીન રસ્તે ગઈ રહેલા લોકો સાથે જોડાય છે. હજુ યાદ કરીશ તો આવા બીજા મીનીમમ ૫ ગીતો તો મળી જ આવશે. આ ગીત, ” જબ જબ પ્યાર પે પહેરા હુઆ હૈ..” મુઝરામાં ગવાઈ રહ્યું છે, તવાયફો નાચી રહી છે અને પ્રેમી યુગલની લાગણીને વાચા મળી રહી છે. ભટ્ટની ફિલ્મો માં આવતી કોમન બાબતો વિષે તો હું આખી લેખોની હારમાળા લખી શકું. પણ અત્યારે તો ફક્ત બીજી એક જ વાત કરીને વિરમીશ… એ બીજી વાત એ કે ઘણી ભટ્ટ કેમ્પ ફિલ્મમાં વિષય તરીકે એવું બતાવાયું છે કે વેશ્યાવૃત્તિ માં ધકેલાયેલી યુવતી સાથે હીરો પ્રેમમાં પડે , સમાજનો સામનો કરે અને એ યુવતીને એ દલદલમાંથી બહાર કાઢે. આ વિષય સાથેની સૌથી પોપ્યુલર ફિલ્મ એટલે ‘સડક’. ઉપરાંત ભટ્ટ કેમ્પની જ સલમાન સ્ટારર ‘બાગી’ અને આ પ્રકારની એમની સૌથી લેટેસ્ટ હિમેશ સ્ટારર ‘કજરારે’ જે પૂજા ભટ્ટે જ ડીરેક્ટ કરેલી. આ વિષય સાથેની બીજી પણ કેટલીક ફિલ્મો ભટ્ટ કેમ્પમાં બની છે જેમકે ઇમરાન હાશ્મી સ્ટારર ‘આવારાપન’. પણ આ દરેક ફિલ્મમાં મને સૌથી વધુ ખૂંચતી બાબત એક જ છે, કે દરેક ફિલ્મમાં હિરોઈન વેશ્યાવૃત્તિ માં ધકેલાઈ તો હોય પણ છતાં પ્યોર રહી હોય. એનું શિયળ લુંટાયું ના હોય. આવું દર્શાવવા પાછળનું કારણ હું એમ સમજુ છું કે ભારતના લોકો કે પુરુષો એક ડહોળાઈ ગયેલા શરીરવાળી છોકરીને હિરોઈન તરીકે ન સ્વીકારે એવું આ ફિલ્મ મેકર માનતા હશે. વેલ, કદાચ તેમણે રિસ્ક ઉપાડીને એવું દર્શાવ્યું હોત કે હીરોઈનનું શિયળ લુંટાઈ ચુક્યું છે છતાં હીરો એને સ્વીકારી રહ્યો છે તો કદાચ સમાજમાં એની સારી છાપ પણ પડી શકી હોત. વિવિધ સંસ્થાઓ સહીત સરકાર યુવાનોને પ્રોત્સાહિત કરવા સ્કીમો કાઢે છે કે એક વેશ્યાને પરણો તો તમને બિરદાવવા આટલા રૂપિયા આપવામાં આવશે. છતાં ભાગ્યે જ કોઈ યુવાન આ સ્કીમનો લાભ લે છે. અથવા જે લે છે એને કદાચ રૂપિયામાં જ રસ હોય છે. સરકારને બદલે ફિલ્મોએ આ કામ કર્યું હોત તો રૂપિયા આપ્યા વગર પણ સમાજમાં આ સુધારો થઇ શક્યો હોત, અને એ લગ્નો પણ કરોડો રૂપિયામાં ન ખરીદી શકાય તેવી લાગણીવાળા સંબંધોમાં પરિણમ્યા હોત. પણ એક કેલ્ક્યુલેટેડ ફિલ્મ મેકર એવું રિસ્ક શું કામ લે?

અને આ ધંધામાં ધકેવાયેલી છતાં પ્યોર રહેલી સ્ત્રીને પ્રત્યે તો કોઈ પણ સામાન્ય પુરુષને લાગણી ઉપજે, એમાં વળી શું મોટી વાત. આ ધંધાનો સંપૂર્ણપણે ભોગ બનેલી કોઈ છોકરીને જો અપનાવામાં આવે તો જ વિષય સાર્થક થયો ગણાય. અને ત્યારે જ હીરો ની અનન્ય લાગણીનો પરિચય થાય.

હવે ગીત તરફ આગળ વધીએ… આ ગીતમાં નદીમ શ્રવણની ખુબ જ કર્ણપ્રિય કમ્પોઝીશન છે, અને ગીતકાર સમીરે પણ સરળ શબ્દોમાં અદભુત વાત કરીને બાજી મારી છે. ઇન્ડીયન કલ્ચર પ્રમાણે કોઈ છોકરા છોકરી પ્રેમમાં પડે એ ટોક ઓફ ધ ટાઉન ગણાય છે. અને પાછા નાત જાતના સીમાડાઓ પણ અનેક. અરે એની ચરમસીમા તો જુઓ, ક્યારેક છોકરો છોકરી એક જ નાત ના હોય છતાં માં-બાપને પરિવાર અનુકુળ ન આવતું હોય એટલે લગ્ન ન થવા દેતા હોય. આવા સીમાડાઓને કારણે જ ભારતમાં મહાન પ્રેમકથાઓ જન્મ લે છે. એની ખાતરી કરવા તમે તમારા જ મિત્ર વર્તુળમાં કે રીલેટીવ્સમાં જોઈ જોજો, તમને ૧૦ માં થી ૩ યુગલો તો ઓછામાં ઓછા એવા જોવા મળશે જેમણે પ્રેમ લગ્ન કર્યા હશે અને એ માટે તેઓ સમાજ સામે લડ્યા હશે કે માં-બાપના વિરોધનો સામનો કર્યો હશે. મુખડામાં એક ખુબ જ સુંદર વાત કરાઈ છે કે આવી રોક ટોક થાય છે ત્યારે પ્રેમીઓનો સંબંધ વધુ ગાઢ થાય છે. એનું સીધું અને સ્પષ્ટ કારણ એક જ છે કે બે માંથી એક જણ આ લડાઈમાં એક ડગલું પણ ભરે તો બીજાને એના માટે ભારોભાર માન અને ગર્વ ઉપજે. છોકરીને જાણ થાય કે છોકરાએ એના માટે પોતાના ઘરમાં ઝગડો કર્યો હતો તો છોકરી છોકરા પર વધુ આફરીન થઇ જાય.. એ તો પછી એના પ્રેમીને વ્હાલથી ભરી મુકે. અને એનાથી પ્રેરિત થઈને પોતે પણ આ લડાઈમાં બે ડગલા આગળ વધે, અને આવી રીતે જ ડગલા ભરતા ભરતા પ્રેમીઓ એમની મંઝીલ સુધી પહોંચી જતા હોય છે. અને આ સફરમાં તેઓ એકબીજાનું મહત્વ પણ સમજતા થાય છે. એકબીજાને ગુમાવવાનો વારો આવશે તો એમના પર શું વીતશે એ પણ આ સફરમાં તેમને સમજાઈ ગયું હોય છે…

“જબ જબ પ્યાર પે પહેરા હુઆ હૈ,

પ્યાર ઔર ભી ગહેરા…ગહેરા… હુઆ હૈ,

દો પ્યાર કરને વાલો કો જબ જબ દુનિયા તડપાયેગી..

મુહબ્બત…. બઢતી જાયેગી….

કુછ ભી કર લે દુનિયા… યે ના મીટ પાયેગી…

મુહબ્બત …. બઢતી જાયેગી….

હો…. જબ જબ પ્યાર પે પહેરા હુઆ હૈ…. “

પ્રેમ એ સાહજિક છે અને એથી વિશેષ એ પ્રાકૃતિક છે. જેમ વાદળોનું વરસવું, વીજળીનું ચમકવું , ફૂલોનું મહેકવું અને બુલબુલનું ચાહેકવું એ પ્રકૃતિનો નિયમ છે ,એમ પ્રેમ થવો એ પણ એટલું જ પ્રાકૃતિક છે. ઘણા લોકો આ પ્રેમીઓને આગળ વધતા અટકાવવા માટે આગળ વધે છે, તેમના પર શામ ડામ દંડ ભેદ અપનાવે છે, છતાં એ પ્રેમીઓનો નિર્ણય અફર હોય છે. અને પછી લોકો એવું કહે છે કે સાલાઓ કેવા છે? આટલું બધું થયું છતાં સુધારતા નથી, મરવા તૈયાર છે, પણ એક બીજાને છોડવા માટે નહીં. મૂરખા છે ને સાલાઓ? અરે ભાઈ, એ મૂરખા નથી, તું મુરખો છે. એમનો પ્રેમ એ તો ઈશ્વરે આ ધરતી પર પાથરેલું સૌન્દર્ય છે. અને ઈશ્વર પોતાની સૌથી સુંદર રચના એટલી નબળી થોડી બનાવે કે જેને કોઈ પણ આવીને નષ્ટ કરી જાય !  ઈશ્વરે મોકલેલા આ વાદળો તો વરસવાના જ… ભરપૂર વરસવાના… અને પછી વીજળીના કડાકા પણ થવાના… ઈશ્વરે મોકલેલા આ પ્રેમીઓ પણ એકબીજાના થઈને જ રહેવાના… એકબીજામાં સમાઈને મહેક્વાના … અને પ્રેમની વાતો કરીને ચહેકવાના…

 “બાદલ કો બરસને સે, બીજલી કો ચમકને સે

કોઈ ભી રોક ના પાયેગા… કોઈ ભી રોક ના પાયેગા..

ફૂલોં કો મહેકને સે… બુલબુલ કો ચહેકને સે

કોઈ ભી રોક ના પાયેગા… કોઈ ભી રોક ના પાયેગા..

જબ જબ ઉલ્ફત કી રાહોં મેં દુનિયા દીવાર ઉઠાયેગી ,

મુહબ્બત… બઢતી જાયેગી…

હો…. જબ જબ પ્યાર પે પહેરા હુઆ હૈ…. “

 પ્રેમીઓની મિલકત એમનો પ્રેમ જ છે, અને આ મિલકત કોઈ ન લૂંટી શકે. લૂંટી લૂંટી ને કોઈ શું લૂંટશે. જમાનો તેમને એકબીજાથી અલગ કરી દેશે, ઝંઝીરોમાં બાંધી દેશે, પણ એથી કાંઈ તેમણે એકબીજાને આપેલા વાયદાઓ થોડા બંધાઈ જશે. અરે પરાકાષ્ઠાએ જઈને તમે તેમને અલગ કરી લો તોય એ વાયદાઓની પરાકાષ્ઠા.. એ પ્રેમની.. યાદોની.. પરાકાષ્ઠા બે ડગલા આગળ જ રહેવાની. એનું કારણ પણ બહુ સરળ છે કે નફરત ની પરાકાષ્ઠા કરતા પ્રેમની પરાકાષ્ઠા વધુ શક્તિશાળી હોય છે. પ્રેમીઓને જુદા કરવા અશક્ય છે. દુનિયાની મોટામાં મોટી તાકાત પણ આ કામ ન કરી શકે અને ન જ કરી શકે. એમને જુદા કરવા તમે એમને દીવાલમાં ચણી દેશો તોય એ હૃદય છેલ્લા ધબકારા સુધી એકબીજા માટે જ ધબકતા રહેશે, અને એકબીજા માટે ફના થવાના ગૌરવ સાથે આ હ્રદય ધબકતા બંધ થશે. અને એ દીવાલ, કે જ્યાં એ ચણાયા હશે, કે એ જમીન જ્યાં એ દફનાવાયા હશે… એ જગ્યા સદીઓ સુધી પ્રેમનું પ્રતિક બની ને રોશન થયા કરશે. આવનારી અનેક જનરેશન્સ તેમને આદર્શ પ્રેમી તરીકે યાદ કરશે… ગામડાના ડાયરાઓમાં એમને યાદ કરવામાં આવશે, બોલીવૂડની ફિલ્મોમાં એમને કંડારવામાં આવશે… અને પ્રેમીઓના ટેક્સ્ટ મેસેજીસમાં એમના ઉલ્લેખ આવશે, કોઈ પોતાની પ્રિયતમાના મુખે રોમિયો સંબોધન સાંભળીને હરખાશે તો કોઈ છોકરી ને કોઈ દીવાનો પોતાની જુલિયટ કહેશે ત્યારે એ છોકરી તો શું સાચે સાચી જુલિયટ પણ પોતાનો જન્મ સાર્થક થયેલો ગણશે.

 “ઇસ દિલ કી યાદોં કો.. મહેબૂબ કે વાદો કો…

કોઈ કયા બાંધે ઝંજીરો સે… કોઈ કયા બાંધે ઝંજીરો સે…

ચાહત કે ખઝાનો કો.. નઝરો કે ફસાનો કો..

કોઈ પા ન સકે જાગીરો સે.. કોઈ પા ન સકે જાગીરો સે…

જબ જબ દુનિયા દીલવાલો કો દીવારો મેં ચુનવાયેગી ..

મુહબ્બત… બઢતી જાયેગી…

હો…. જબ જબ પ્યાર પે પહેરા હુઆ હૈ….”

જો તુમકો હો પસંદ વહી બાત કરેંગે…

ફિલ્મ – સફર

વર્ષ – ૧૯૭૦

ગીત- જો તુમકો હો પસંદ

ગીતકાર- ઇન્દીવર

ગાયક – મુકેશ

સંગીત- કલ્યાણજી આનંદજી

 જેના પ્રેમમાં અઢળક પઝેસીવનેસ પડેલી છે, તેવા લોકો માટેનું આ ગીત છે. બિલકુલ આ જ પ્રકારનું બીજું એક ગીત બોલીવૂડમાં વર્ષ ૨૦૦૫ માં આવ્યું હતું. ફિલ્મ હતી ‘ઝહેર’ અને ગીત હતું ..” અગર તુમ મિલ જાઓ” . જરા એ ગીતના શબ્દો યાદ કરો… “અગર તુમ મિલ જાઓ.. ઝમાના છોડ દેંગે હમ.. તુમ્હે પાકર ઝમાને ભર સે રિશ્તા તોડ દેંગે હમ” , આ તો મુખડું થયું, હવે પહેલો અંતરો યાદ કરો, “બીના તેરે કોઈ દિલકશ નઝારા હમ ન દેખેંગે.. તુમ્હે ના હો પસંદ ઉસકો દુબારા હમ ન દેખેંગે, તેરી સુરત ન હો જિસમેં વો શીશા તોડ દેંગે હમ” આપણે આજે જે ગીતની વાત કરવાના છીએ એ ગીત અને ‘ઝહેર’ ફિલ્મના આ ગીત માં ઘણું સામ્ય છે, બંને ગીતમાં સામેના પાત્રની પઝેસીવનેસને પોષવાની વાત છે. પઝેસીવનેસની વ્યાખ્યા પણ દરેક વ્યક્તિ જુદી જુદી રીતે કરતુ હોય છે. કોઈ વ્યક્તિ પ્રેમી પર પોતાનું માલિકીપણું દાખવવાને પઝેસીવનેસ કહે છે, તો કોઈને મતે પઝેસીવનેસ એટલે પ્રેમી પક્ષે પોતાના હકો ભોગવવા. તો આ વ્યાખ્યા ને સમર્પિતભાવ હેઠળ પણ આવરી શકાય. પ્રેમ જયારે નવો નવો હોય ત્યારે એમાં સમર્પિત ભાવ ખૂબ હોય.  સામેના પાત્ર માટે થઈને જતું કરવું ખૂબ સહેલું હોય, અને એને વાતે વાતે મનાવવું પણ ગમે. અને આવું હોવાનું એક કારણ ઇન્સીકયોરીટી છે. પછી સંબંધ જુનો થતો જાય તેમ ઇન્સીક્યોરીટી દૂર થવા લાગે… એટલે સમર્પિત ભાવ નો પણ નાશ થવા લાગે. પછી તકલીફ એ પાત્રને પડે જેને સમર્પિત ભાવ ધરાવતો પોતાનો પ્રિયજન માફક આવી ગયો હોય. પોતાને પ્રેક્ટીકાલીટી અને પઝેસીવનેસ નું જ્ઞાન આપતો પ્રિયજન એને ક્યાંથી માફક આવે? કારણ કે એક સમયે એ જ પ્રિયજન એને એવું કહેતો હોય કે…

 “જો તુમકો હો પસંદ વહી બાત કરેંગે

તુમ દિન કો અગર રાત કહો રાત કહેંગે…”

 આ ગીતના પહેલા અંતરામાં (એટલે કે હવે પછીની ચાર લાઈન્સમાં ) જે વાત છે એને હું દરેક પુરુષના દિલની તમન્ના તરીકેઓળખાવીશ. માત્ર પુરુષ ડોમિનેટીંગ ક્યારેય નથી હોતો. સમગ્ર વિશ્વનો આ સર્વકાલીન નિયમ છે કે બંને પાત્રમાંથી જે વધુ શક્તિશાળી કે સબળું હોય એ જ ડોમિનેટીંગ બનતું હોય છે.મારા મતે સ્ત્રીમાં ડોમિનેટીંગ તત્વ પુરુષ કરતા વધુ હોય છે, જયારે પુરુષના હ્રદય સંવેદનાનું ભૂખ્યું હોય છે. એ ભાંગી પડે ત્યારે તેને સ્ત્રીનો સાથ જોઈએ. સ્ત્રીના ખોળામાં માથું રાખીને તેને પોતાના દુઃખ હળવા કરવા હોય છે. આ રીતે સરળતાથી તે પોતાની જાતને સ્ત્રીના ખોળામાં સમર્પિત કરી દેતો હોય છે. દુનિયાનો ગમે તેટલો મોટો ખેલાડી પણ પોતાની બધી બાજીઓ સ્ત્રી આગળ ખુલ્લી પાડી દેતો હોય છે. આપણે સૌ દુનિયાના દરેક સંબંધમાં વત્તે ઓછે અંશે આશાઓ સેવતા હોઈએ છીએ. પુરુષને સ્ત્રી પ્રત્યે આ એક બહુ મોટી આશા રહેલી હોય છે કે એ તેને ઝખ્મો પર મરહમ લગાડી આપે. અને જે સ્ત્રી આ કામ કરે છે, એને પુરુષ છડે ચોક એ વાતનું ક્રેડીટ આપે જ છે. તમે ઘણા દાદાઓને એવું કહેતા સાંભળ્યા હશે કે તમારી દાદીએ મને ન સંભાળ્યો હોત તો આ બંદો તો ક્યારનોય ખુદાને પ્યારો થઇ ચુક્યો હોત…

“દેતે ન આપ સાથ તો મર જાતે હમ કભી કે

પૂરે હુએ હૈ આપસે અરમાન ઝીંદગી કે

હમ ઝીંદગી કો આપકી સૌગાત કહેંગે

તુમ દિન કો અગર રાત કહો રાત કહેંગે.. “

 મેં પ્રેમને હંમેશા ચરમસીમાએ જ જોયો – ઓળખ્યો છે. અને મારા માટે પ્રેમની વ્યાખ્યા એ જ છે કે સમર્પિત થઇ જવું અને સમર્પિતભાવ ભોગવવો. અહીં એવું બિલકુલ ન સમજતા કે આ જ સાચો પ્રેમ છે એવું હું કહી રહ્યો છું. ઇન ફેક્ટ હું તો કબૂલું છું કે સંપૂર્ણ સમર્પિતભાવનો આગ્રહ રાખવો એ ખોટી વાત છે. પણ સાચો ખોટો જેવો છું એવો પ્રગટ થવાનો અત્રે મેં પ્રયત્ન કર્યો છે. હું પઝેસીવ પણ ઘણો અને ઉપર વાત કરી તેમ ઝખ્મો પર મરહમની ઝંખનાવાળો પણ ખરો. છતાંયે સામેના પાત્રની લાગણીઓને સમજવાનો આગ્રહી પણ ખરો. જો કોઈ પોતાની લાગણીઓ કહી શકતું ન હોય તો આપણે સામેથી એ વાતનો ઉલ્લેખ કરી દેવાય. હું એવું કરી શકું છું કે કેમ એની ખબર નથી, પણ એટલી ખબર છે કે આ ગીત ખુબ જ મીઠડું છે, અને તરબતર કરી દે તેવું છે. ઇન્જોય એવરી મુમેન્ટ ઓફ લવ… એન્ડ ટ્રાય ટૂ કીપ ઓલ ધી પ્રોમીસીસ યુ ગીવ…

 “ચાહેંગે, નીભાયેંગે , સરાહેંગે આપ હી કો

આંખોં મેં દમ હૈ જબ તક દેખેંગે આપ હી કો

અપની ઝુબાં સે આપકે જઝબાત કહેંગે

તુમ દિન કો અગર રાત કહો રાત કહેંગે… “

 

તેરે દર પર સનમ ચલે આયે..

ફિલ્મ – ફિર તેરી કહાની યાદ આયી

વર્ષ – ૧૯૯૩

ગીત- તેરે દર પર સનમ ચલે આયે..

ગાયક – કુમાર સાનુ, સાધના સરગમ

ગીતકાર – કાતિલ શિફાઈ

સંગીત – અનુ મલિક

 

તું નહીં આવે તો મારે આવવું પડશે, બહુ સમય થઇ ગયો , હવે તો મળવું જ પડશે. સાંજે છુટા પડેલા અને હવે તો રાત પડી ગઈ. તે કહ્યું કે સાંજે તો મળી છું હવે ફરી રાતે ન મળું. મેં કહ્યું કે હું તો રહી જ નહીં શકું એટલે આવી જઈશ, તારી પાસે.. તું જ્યાં હોઈશ ત્યાં…

” તેરે દર પર સનમ ચલે આયે..

તું ના આયા તો હમ ચલે આયે…”

બે પ્રેમી પંખીડાનો આવો જ કોઈ મીઠડો સંવાદ મનમાં આકાર લેવા માંડે છે જયારે આ ગીત નું મુખડું સાંભળું છું. ગીતો માં જોકે વાર્તા નથી હોતી, પણ મને સંભળાય છે. જેમકે થીયેટર કરનારા લોકો એક બાબત ખૂબ કહેતા હોય કે નાટકની સ્ક્રિપ્ટમાં બીટવીન ધી લાઈન્સ વાંચવું જોઈએ, એટલું જ નહીં એ બીટવીન ધી લાઈન્સ સમજીને એને નાટકમાં કે અભિનયમાં ઈમ્પ્લાન્ટ પણ કરવું જોઈએ. આ ‘ બીટવીન ધી લાઈન્સ’ વાળી વાત જોકે અમુક અંશે જ સાચી છે. અમુક કેસીસમાં ઠીક છે પણ આમાં તો ગાંડરિયો પ્રવાહ ચાલે. જ્યાં કશું બીટવીન ધી લાઈન્સ હોય જ નહીં ત્યાંથી પણ લોકો મન ફાવે તેવા અર્થ કાઢે, અને પછી પોતે ઇન્ટેલેકચ્યુઅલ હોવાનો ઈગો સંતોષે. વેલ, ગીતોમાંથી સંવાદો કે વાર્તાઓ શોધીને મારે કોઈ ઈગો નથી સંતોષવો, કે મારો એવો કોઈ દાવો પણ નથી કે આ લાઈનનો ચોક્કસપણે આ જ અર્થ છે. ખરેખરમાં તો કળા લોક ભોગ્ય હોય એટલે જેને જે અર્થ કાઢીને પોતાની રીતે આનંદ લેવાની છૂટ હોય છે. હું મારો એ હક ભોગવું છું, થોપતો નથી. ચાલો ત્યારે મુખડા પરથી હવે પહેલા અંતરા તરફ જઈએ…

બધી આશાઓ તારી સાથે જ સંકળાયેલી હતી ત્યારે તને ગુમાવ્યા બાદ કોઈ આશા કેવી રીતે સેવી શકું. હા, તને પામવાની આશા જરૂર સેવી શકું , અને એ હતી પણ ખરી. ક્યારેક ઝંખનાઓનું રૂપ ધારણ કરતી આશા તો ક્યારેક જરૂરીયાતોનું. ક્યારેક આ આશા જ જીવનનું ધ્યેય બની જતી. તો ક્યારેક જીવનની વિભાવના. હા, તને પામવા માટે ખૂબ તરસ્યો છું, આ તરસ થી ખૂબ તડપ્યો છું, એટલો તડપ્યો કે તડપતા હોવાનો અહેસાસ જ જતો રહ્યો, એટલો તરસ્યો કે તરસ્યા હોવાની વાત જ ભુલાઈ ગઈ… આશા હજુ છે કે કેમ એ તો વિરહની વેદનામાં ઝૂરતી આંખોને જ ખબર… હું તો ફક્ત એટલું જ જાણું છું કે હવે પગ ડગમગાવા લાગ્યા છે, અને એ ડગમગાતા પગ મને નિત્ય લઇ જાય છે, તારી તરફ….

“બિન તેરે કોઈ આસ ભી ના રહી

ઇતને તરસે કે પ્યાસ ભી ના રહી

લડખડાયે કદમ ચલે આયે …”

જે સમયમાં તારો સાથ રહેતો… તારા વગર ખાલી પડેલો એ સમય મારા પર હસે છે. પોતાના જ દુઃખ ને નિર્દયતાથી હસી કાઢવાની મારી આદત તું ક્યાં નથી જાણતી. અને હવે તો આ સમય પણ મારી એ પ્રકૃતિ જાણી ગયો છે એટલે એ મારી સાથે મારી જેવો જ મજાક કરે છે. સાલ્લો, તારા વગર મારી થયેલી હાલત પર એ હસે છે. અને સાચું કહું? એનું એ હસવાનું મને બહુ ડંખે છે. સમય વિષેની આ વાતો પાછળ કદાચ મારું મન જ જવાબદાર હોય. હું મન થી મજબૂત હોઉં તો આવું કશું ન થાય, પણ હું તો મનથી મજબૂર છું એટલે આવું થશે જ એવું ધારીને એ પરિસ્થિતિ છોડીને હું દોડી આવ્યો. હા,હું તારી પાસે દોડી આવ્યો….

“ઇસ સે પહેલે કે હમ પે હસતી રાત

બનકે નાગિન જો હમકો ડસતી રાત

લેકે અપના ભરમ ચલે આયે….”

આ ગીતના બે વર્ઝન છે. એક કુમાર સાનુના અવાજમાં અને બીજું સાધના સરગમના અવાજમાં. બંને વર્ઝનમાં પહેલો અંતરો “બિન તેરે કોઈ આસ ભી ના રહી..” કોમન છે. પણ બીજો અંતરો અલગ છે. સાધના સરગમના અવાજમાં ગવાયેલો બીજો અંતરો હવે જોઈએ..

તારી પાસે દોડી આવવું ક્યારે સહેલું હતું? મારા એક એક ડગલે હૃદય સો સો ધબકારા લેતું હતું. અને ખાસ તો એ ડર હતો કે પાયલના અવાજનો ઘોંઘાટ કોઈ સાંભળી ના લે. તોય એ જોખમ ઉપાડીને હું દોડી આવી… તારી પાસે… વાહ ! કેવી અદભુત લાઈન્સ!

 

 “દિલ કો ધડકા લગા થા પલ પલ કા..

શોર સુન લે ના કોઈ પાયલ કા

ફિર ભી તેરી કસમ ચલે આયે…”

ગીત ખૂબ જ મીઠડું અને સુરીલું છે. બંને વર્ઝન હાર્ટ થ્રોબ છે. અત્રે એ કબૂલવું રહ્યું કે પૂજા ભટ્ટ મારી પ્રિય છે, એટલે મારા માટે તો આ ગીતનું પિક્ચરાઈઝેશન પણ એક લહાવો છે.

આ ગીત, કુમાર સાનુના અવાજમાં ….

સાધના સરગમના અવાજમાં … ઇકવલ્લી હાર્ટ થ્રોબ …

કભી ખુદ પે હંસા મેં ઔર કભી ખુદ પે રોયા

ફિલ્મ – રોક ઓન

વર્ષ – ૨૦૦૮

ગીત- મેરી લોન્ડ્રી કા ઇક બિલ

ગાયક – ફરહાન અખ્તર

ગીતકાર – જાવેદ અખ્તર

સંગીત- શંકર અહેસાન લોય

 

૨૦૦૮ નું એ વર્ષ હતું ત્યારે મારી આ જ જીવનશૈલી… અભિગમ .. હતો , જે આ ગીત માં છે. બેફિકરો, છતાં વ્યસ્ત. કામ એવા જે બીજા બધા માટે કદાચ નાખી દીધા જેવા લાગે પણ મારા માટે સૌથી અગત્યના. અને એ કામો પાછળ દિવસભરની વ્યસ્તતા. અને એ વ્યસ્તતા ના સંભારણા આજે પણ અકબંધ છે. મુવી જોવા જવું, કે મિત્રો સાથેની રોજ મોડી રાત સુધી રખડપટ્ટી . અને હા, મારી પેલી નવલકથા – “સળગતા શ્વાસો” પણ ખરી ને ! આ નવલકથા જ્યારે લખાઈ રહી હતી ત્યારે ઘણા બધા મિત્રો એને જેમ જેમ લખાતી તેમ તેમ વાંચતા. અરે એવી મહેફીલો પણ જામતી જેમાં મિત્રો ટોળે વળીને બેઠા હોય, ને હું નવલકથા વાંચતો હોઉં , અને એમના પ્રતિભાવ ઝીલતો હોઉં. ઓલી ફિલ્મો માં હોય છે ને – હીરો જોડે ગીટાર . એમ મારી પાસે મારી નવલકથા ! જે પૂરી ન થઇ ત્યાં સુધી અધુરી રહી, અને રોજ સવાર પડતા મને યાદ આવતી મારી એ અધૂરી નવલકથા. વાર્તા પ્રમાણે ઘણા પડકારો પણ આવતા ગયા, અને એ ઝીલવાની ખૂબ મઝા પડેલી. એક બે મુદ્દા એવા હતા જે ઊંડું રિસર્ચ માંગીલે એવા હતા. અને એ રિસર્ચ મેં દિલો જાનથી કરેલું. ૧ ) મેડીકલ ને લગતું રિસર્ચ, જેમાં પપ્પાને મેડીકલ એસોસિએશન તરફથી મળેલા ટીબી કોન્ફરન્સ ના આમંત્રણને પણ માન આપી આવેલો. (૨૦૦૬માં પપ્પાનું અવસાન થયું પછી પણ ઘણા વર્ષો સુધી એસોસિએશન ના કાગળો આવ્યા કરતા, આ લખી રહ્યો છું ત્યારે જ અહેસાસ થયો કે હમણાં થી એ કાગળો આવતા બંધ થઇ ગયા છે) જોકે ફોન કરીને સ્પેશીયલ પરવાનગી મેળવેલી, કે હું ડોક્ટર નહીં બલકે ડોક્ટર પુત્ર છું અને ડોક્ટરોની આ મહેફિલમાં જોડવા ઇચ્છું છું. પછી પુસ્તકો પણ ઘણા વાંચ્યા પણ મને જે માહિતી જોઈતી હતી એ મળતી જ નહોંતી એટલે છેલ્લે એક ડોક્ટર મિત્ર વહારે આવ્યા. જેમની સાથે રીતસરની મીટીંગ ગોઠવીને એમના જ્ઞાનનો લાભ લીધો. ૨) એ જ રીતે મુસ્લિમ કોમ્યુનીટી ની એક રીલીજીયસ વાત હું નવલકથામાં મારા જ્ઞાન અને વાંચન પ્રમાણે લઇ આવ્યો તો ખરો પણ એને મુસ્લિમોનું સમર્થન મળે એ મારા મતે ખૂબ જરૂરી હોવાથી મૌલવીઓને મળ્યો, પણ છેલ્લે તો એક જાણકાર  મુસ્લિમ મિત્ર જ કામ આવ્યો. જોકે એ ગાળામાં એક ગીટાર પણ લાવેલો, આ અસ્ત વ્યસ્ત યાદો… વસ્તુઓ … અને લોકો આંખ સામે તરવરી ઉઠે છે જયારે સાંભળું છું – અસ્ત વ્યસ્ત વસ્તુઓને વ્યવસ્થિત પરોવીને રજુ થયેલું આ ગીત…

 

“મેરી લોન્ડ્રી કા ઇક બિલ,

ઇક આધી પડી નોવેલ,

ઇક લડકી કા ફોન નંબર,

મેરે કામ કા એક પેપર..

મેરે તાશ સે હાર્ટ કા કિંગ,

મેરા ઇક ચાંદી કા રીંગ,

પિછલે સાત દિનો મેં મેંને ખોયા…

કભી ખુદ પે હસા મેં ઔર કભી ખુદ પે રોયા…”

 

એક છોકરીનો ફોન નંબર લીધા હોવાનો એક પ્રસંગ યાદ આવે છે, કોલેજમાં યુનીવર્સીટીની  પરીક્ષા સમયે એક છોકરી જોયેલી, બીજી કોલેજ ની હતી . અને સાલ્લી એ એક દિવસ સ્માઈલ આપી. તો મેં પણ જવાબ માં જોડે જઈને આખુ પેપર સોલ્વ કરી નાંખ્યું, એટલું જ નહીં , ભાયડાએ નંબર પણ માંગી લીધો અને એણે આપી પણ દીધો. બસ, એટલું જ ! આખુ વેકેશન વિચાર્યા કર્યું કે ફોન કરીશ, પણ હિંમત ન થઇ તે ન જ થઇ. પછી એક દિવસ એવો વિચાર પણ આવેલો (કસમ થી આવેલો) કે એ કદાચ આપણા વિષે એવું સારું ન પણ વિચારતી હોય . એટલે ભઈ માંડી જ વાળો ! જોકે એનો નંબર લખાયેલું ચોપડાનું છેલ્લું પાનું એક યાદ સમું તો હતું. પેલ્લીવાર હિંમત કરી ને કોઈ છોકરીનો નંબર માંગ્યાની યાદ. નંબર મેળવ્યાની યાદ. સમય જતા એ ચોપડો પણ ખોવાયો અને એના ચહેરા કે અવાજની યાદ પણ સાવ ભૂંસાઈ ગઈ.

ફિલ્મની ટીકીટો સંઘરી રાખવાની આદત આજ સુધી નથી ગઈ, એના માટે એક જુદો ડબ્બો ફાળવેલો. જેમાં ટીકીટ પાછળ ફિલ્મનું નામ પણ લખી રાખતો. જેમાં હાલમાં જ તૂટેલી ટોકીઝ રીલીફની પણ ઘણી ટીકીટો છે. મેં પહેલા પણ કદાચ કહ્યું છે કે હું વ્યક્તિ કરતા વસ્તુઓ સાથે બહુ જલ્દી લાગણીના તાંતડે બંધાઈ જઉં છું ,અને એ તાંતડો એટલો મજબૂત હોય છે કે ક્યારેક તો વેફરના ખાલી પેકેટ પણ ફેંકવાના જીવ ના ચાલે. મારા ટૂંકા પડેલા જેકેટ મને ક્યારેક ભર ઉનાળે પણ યાદ આવી જાય. પછી મમ્મી દ્વારા જાણ થાય કે એ જેકેટ વાસળવાળીને આપી દેવાયું છે ત્યારે ખરેખર ખૂબ દૂખ થાય, અને એ દુઃખ મહિનાઓ સુધી સતાવ્યા કરે.

 

“પ્રેઝન્ટ મિલી ઇક ઘડી,

પ્યારી થી મુજે બડી,

મેરી જાને કા પેકેટ,

મેરી ડેનીમ કી જેકેટ,

દો વન ડે મેચ કે પાસીસ..

મેરે નયે નયે સન ગ્લાસીસ,

પિછલે સાત દીનોમે મૈને ખોયા,

કભી ખુદ પે હંસા મેં ઔર, કભી ખુદ પે રોયા..”

 

વસ્તુ સંગ્રહની આ આદત નાનપણમાં એની ચરમસીમાએ હતી. નાનપણમાં મમ્મી મને સદરો પહેરાવતા. એ સદરાનું ખિસ્સું હંમેશા ફૂલેલું હોય. એમાં જગતભરનો કચરો ભર્યો હોય. માચીસના છાપ, ફિલ્મ સ્ટારના છાપામાંથી કાપેલા ફોટા, ક્યારેક થોડું ચિલ્લર ને ક્યારેક તો ખાઈ લીધેલી પેપ્સી કોલાની ખાલી થયેલ કોથળી. આવું બધું શર્ટ જેવા સદરાના ઉપરના ખિસ્સામાં ભરીને આખો દિવસ ફર્યા કરતો. એમાં એક વખત એવું થયું કે મારા કાકીમા એ મને એમના ઘરે નાચવા બોલાયો. મારા એક કાકાનું ઘર મારા ઘરને અડીને જ આવેલું છે. હું ત્યારે નાનો ને મારા કઝીન ભાઈ હરદેવભાઈ અને હેતલબેન કોલેજીયન. એ દિવસે થયેલું એવું કે ભારત પાકિસ્તાન સામે મેચ જીતી ગયેલું અને એની ખુશીમાં હરદેવભાઈ અને હેતલબેને ડ્રોઈંગ રૂમમાં આનંદની અભિવ્યક્તિ રૂપે નાચવાનું શરુ કર્યું, કાકીમાને હું યાદ આવ્યો અને મને પણ એમના ઘરે નાચવા બોલાવાયો, ભાઈ – બહેન જોડે મેં નાચવાનું શરુ તો કર્યું, પણ જેવો હું થોડું નાચું કે મારા ખિસ્સામાંથી એકાદ વસ્તુ નીચે પડે. એ વીણું ત્યાં બીજા ઠેકડે પાછી બીજી વસ્તુ. કાકીમા મારી આ પ્રક્રિયા જોઇને સ્માઈલ કરે, ને હું ય સામું – સ્માઈલ ! એ દિવસે હરદેવભાઈ અને હેતલબેને મને બરાબરનો ટકોરેલો – આ શું બધું ખિસ્સામાં લઈને ફર્યા કરે છે ? પછી મેં ઘરે મમ્મીને જઈને કહી દીધું – મેં તો પહેલા જ કીધેલું , મારે નાચવા નથી જવું !

છેલ્લા કેટલાય વર્ષોથી મારી સુખ દુઃખની સાથી રહેલી મારી બેગનો મેં ગઈ કાલે એક મસ્ત ફોટો પાડ્યો. (જે હાલ મારા મોબાઈલના વોલપેપર પર પણ છે) હવે એ ક્ષીણ થઇ રહી હોવાથી એને ઓછી વાપરવાનો નિર્ણય લીધો છે. બેશક, એ બેગ પણ મને ખૂબ જ પ્રિય છે.

મારી બેગનો ગઈકાલે જ પાડેલો ફોટો

વસ્તુઓ ની જેમ યાદોનું પણ એવું જ વળગણ ! થેંક ગોડ, યાદો ક્યારેય ખોવાતી નથી.

“કૈસે ભૂલું, સાતવાં જો દિન આયા.. 

કીસીને… તુમસે.. ઇક પાર્ટી મેં મિલવાયા,

કૈસા પલ થા, જિસ પલ મૈને તુમકો પહેલીબાર દેખા થા,

હમ જો મિલે પહેલીબાર , મૈને જાના ક્યા હૈ પ્યાર , 

મૈને હોશ ભી ખોયા, દિલ ભી ખોયા,

કભી ખુદ પે હંસા મેં ઔર કભી ખુદ પે રોયા.. 

મૈને પિછલે સાત દિનો મેં યે સબ હૈ ખોયા..” 

દર્દ દિલો કે કમ હો જાતે …

ફિલ્મ – ધી એક્સપોઝ
વર્ષ – ૨૦૧૪
ગીત – દર્દ દિલો કે ..
ગીતકાર – સમીર અંજાન
ગાયક – મુહમ્મદ ઈરફાન
સંગીત – હિમેશ રેશમિયા

મારા એક મિત્ર . મોટા અને હૃદયથી માન એ વ્યક્તિ માટે એટલે “તમે” જ કહું , જોકે બંને એકબીજાને તમે જ કહીએ . અમને બંને ને હિમેશ ગમે ! એ જે કઈ કરે એ ગમે , સાંભળવો પણ ગમે અને સ્ક્રીન પર જોવો ય ગમે ! “ધી એક્સપોઝ” બાબતે અમારા મત સહેજ અલગ પડ્યા – એમને હિમેશનો આ ફિલ્મમાં સ્લીમ લૂક ગમ્યો અને મને ના ગમ્યો. અલબત્ત એક્સપોઝ ના ટ્રેલર અને સોંગ્સ મને આકર્ષી તો શક્યા જ .
એ તો સૌ જાણે જ છે કે હંમેશા સારા લોકો સાથે જ ખરાબ થતું હોય છે. એ મુજબ આમનું પણ એમની વાઈફ સાથે નું રીલેશનશીપ ડીસ્ટર્બ હતું . પોતાના પુત્રના જન્મના બે – ત્રણ મહિના સુધી એને જોઈ પણ નહોતા શક્યા, અને એમના શ્રીમતી ને પિયર ગયે વરસ – દોઢ વરસ થયેલું , અને આ સમયગાળો વધતો જતો હતો. હું જાણું કે આ વ્યક્તિ એમની પત્ની ને ખૂબ ચાહે છે. જોકે ક્યારેય આ વિષય પર એમની સાથે વાત તો નહોતી થઇ , પણ કેટલીક વાતો વગર કહ્યે કહેવાઈ જતી હોય છે. એમનાથી પણ આ વાત મારા સુધી કન્વે થયેલી, વગર કહ્યે. એન્ડ આઈ વોઝ ડેમ પોઝીટીવ કે બંને વચ્ચે સંધાણ થઇ જ જશે.કારણ કે મારું બહુ દ્રઢપણે એવું માનવું છે કે પતિ પત્નીના ઝગડાઓમાં મુદ્દો ક્યારેય મોટો નથી હોતો. સાવ નાનકડી , નાખી દીધા જેવી ઇઝીલી ઇગ્નોરેબલ વાતને તેઓ મોટું સ્વરૂપ આપી દેતા હોય છે. અને ઝગડાઓ નું બીજું મોટું કારણ છે ગેરસમજ . પ્રેમીઓ હોય કે પરિણીતો હોય – ગેરસમજ હંમેશા ભંગાણ કરાવતી આવી છે. અને ગેરસમજ પણ મોટેભાગે એક જ પ્રકારની હોય છે – પેલો કે પેલી આમ વિચારતો હશે કે વિચારતી હશે ! એ જજમેન્ટલપણું કે ગેરસમજ સંબંધને લઇ ડૂબે છે. પણ આ સંબંધ બાબતે મને તો ખાતરી જ હતી કે જેટલી કડવાશથી છૂટા પડ્યા છે એટલા જ ઉમળકાથી ભેગા પણ થઇ જશે. વેલ , દોઢેક મહિના સુધી મારે એ મિત્ર ને મળવાનું ન થયું . અને અચાનક એક દિવસ એ મળ્યા. અમે થોડી આડીઅવળી વાતો કરી એન્ડ સડન્લી હી ટોલ્ડ – અમારા ડિવોર્સ થઇ ગયા.
એ દિવસ પછી હું એમને ફ્રીક્વન્ટલી મળતો રહ્યો. એ સમયગાળામાં હિમેશ ની “ધી એક્સપોઝ” ના ટ્રેલર શરુ થયા. અને એક દિવસ એમણે કહ્યું કે મને એક્સ્પોઝ્નું એક ગીત ખૂબ પસંદ પડી રહ્યું છે – એના શબ્દોના લીધે – ખાસ કરીને એ ગીતનું મુખડું. મેં પૂછ્યું – શું છે એ ગીતનું મુખડું – એમણે ભાવુક થઈને કહ્યું –

“દર્દ દિલો કે કમ હો જાતે ,
મેં ઔર તુમ ગર હમ હો જાતે ,
કિતને હસીં આલમ હો જાતે …
મેં ઔર તુમ ગર હમ હો જાતે … “

જોકે આ ગીતના લીરીક્સમાં બે જગ્યાએ બહુ મોટી ખામીઓ છે. જેમાં થી પહેલી જગ્યા એ હવે પછી આવનારી લાઈન્સ .

“તેરે બીના , ન આયે સુકૂન , ન આયે કરાર મુજે ,

દૂર વો સારે ભરમ હો જાતે ..

મેં ઔર તુમ ગર હમ હો જાતે .. “

મતલબ તારા વગર મને સુકૂન નથી મળતું એ એક ભરમ છે , અને એ દૂર થઇ જાત – જો આપણે મળી જાત . એટલે અત્યારે તો મને લાગી રહ્યું છે કે તારા વિના બંદાને બિલકૂલ ન ફાવે અને સુકૂન ન આવે ! પણ એ ભરમ છે અને એ દૂર થાત જો તું મળી જાત. આટલી સરસ કમ્પોઝીશન , ગાયિકી અને પહેલી બે લાઈન્સ માં મળેલી ફીલની પથારી ફેરવી દે છે સોંગની આ બીજી બે લાઈન્સ. વેલ , સોંગ માં સેન્સ ન શોધવાની હોય – એને તો બસ માણવાનું હોય. અને એમાંથી નીકળતો અર્થ જો માફક ન આવતો હોય તો પોતાને માફક આવે એવો કોઈ તુક્કો (અર્થ ) જોડી ને આગળ વધવાનું હોય.
કે એવો આપડો જોરદાર મેળાપ થાત કે તારાથી દૂર રહેવાની કલ્પના મને ભ્રમ માં પણ ન આવત . અત્યારે આપડે દૂર છીએ એ પણ ક્યાંક એક ભરમ તો નથી ને ? ( નથી કન્વીન્સીંગ લાગતું ને ? આ નિષ્ફળ પ્રયત્નને અહિયાં જ દફનાવીને આગળ વધીએ … )
બીજી ખામી એ કે આવનાર બે અંતરાની છેલ્લી બે લાઈન્સમાં “તે” નું “તી” કરી નાખીને પ્રાસ તોડી નાખ્યો છે. બટ ડોન્ટ વરી , શબ્દો ના અર્થ હવે ક્યાય ડીસ્ટર્બ નહિ કરે ! સિમ્પલ છે , અને વિરહની વેદના તથા મિલનની તડપ બાખૂબી રજુ કરે છે ..
મારા એ મિત્ર નું આ ભંગાણ એ એમની પહેલી નિષ્ફળતા ન હતી . કેટલીક મેજર નિષ્ફળતાઓ સામે ઝઝૂમી રહેલો એ વ્યક્તિ આ સંબંધ થકી શક્તિ મેળવતો. જીવનની હાર ને તરાજુ ની એક બાજુ મૂકી ને બીજી બાજુ એ પોતાના પ્રેમને મુકતો . કેમકે એનો પ્રેમ જ એની સૌથી મોટી જીત હતી. હવે એ તરાજુ ની એક બાજુએ બધી હાર તો એમનેએમ છે – પણ જીવનની એ સૌથી મોટી જીત ગાયબ છે. બલકે એ જીત પણ હારમાં ફેરવાઈ જઈ ને તારાજુમાં મુકેલી હારની એ ઢગલીમાં ગોઠવાઈ ગઈ છે. અને એ હારની ઢગલી જોઇને એને ફક્ત એક જ વિચાર આવતો હશે – કે આ દરેક હાર ને જીત માં ફેરવી દેત . દરેક મુશ્કેલીને મ્હાત કરી દેત , જો મારી શક્તિ , મારો પ્રેમ મારી સાથે હોત , મારી પડખે હોત …

“ઈશ્ક અધૂરા , દુનિયા અધૂરી ,
ખ્વાઈશ મેરી , કરદો ના પૂરી ,
દિલ તો યહી ચાહે , તેરા ઔર મેરા
હો જાયે મુકમ્મલ યે અફસાના ,
હર મુશ્કિલ આસાં હો જાતી ,
મેં ઔર તુમ ગર હમ હો જાતે …”

બધું ખત્મ થઇ ગયા પછી પણ સ્વીકારવું અઘરું હોય છે કે ઈટસ ઓવર ! એન્ડ ઇટ્સ નોટ ઓવર યટ ની આશા પર ધડકતું હૃદય ! અરે પણ દ્રશ્ય એકદમ સાફ છે કે દુનિયા સાવ વેરાન છે – દૂર દૂર સુધી કોઈ શક્યતા નથી . હે પાગલ દિલ , તું ફુલ શોધે છે પણ અહી તો તણખલું ય નથી ! પણ સારું છે કે એ ઉજ્જડ દુનિયામાં ફુલ શોધ્યા કરે છે – એથી જ તો એ ધડક્યા કરે છે , જિંદગી માં એના એક દીદાર ની તરસ છે , આસ છે એટલે જ તો એ ટકેલી છે – અરે એટલે જ તો એને ટકાવી રાખી છે . બાકી એના વગર મારે આ જીવનની જરૂર જ ક્યા છે. જેની મંઝીલ જ એના થી ખફા હોય , ત્યારે બીજે ઠેકાણે લઇ જતા એ વેરાન ઉજ્જડ રસ્તાઓની જરૂર જ ક્યાં છે .

“બાકી નહિ કુછ , પર દિલ ન માને ,
દિલ કી બાતે , દિલ હી જાને ,
હમ દોનો કહીં પે , મીલ જાયેંગે ઇક દિન ,
ઇન ઉમ્મીદોં પે હી મેં હૂં ઝીંદા ,
હર મંઝીલ હાંસિલ હો જાતી ,
મેં ઔર તુમ ગર હમ હો જાતે … “

ખુદા હાફીસ/યુવા/૨૦૦૪

ફિલ્મ – યુવા

વર્ષ – ૨૦૦૪

ગીત – ખુદા હાફીસ / અંજાના અંજાની…

ગાયક – કાર્તિક , લકી અલી , સુનીથા સારથી

ગીતકાર – મહેબૂબ

સંગીત – એ.આર.રહેમાન

                      તમને ઓલરેડી કહેલી વાત છે કે પાર્ટી (અર્થાત અમે ) વિવેક જેવા લાગતા (એવું લોકો કહેતા , અને આજકાલ જુના ફોટા કહે છે ) અને આ ફિલ્મ યુવા માં હું વિવેકના કેરેક્ટર થી પણ ખુબ પ્રભાવિત થયેલો – બારમા ધોરણનું રીઝલ્ટ આવ્યું એ જ દાડે યુવા જોવા ગયેલો , એટલે નેચરલ્લી મગજમાં તો કોલેજ કેવી હશે, કઈ હશે ને ફિલ્મોમાં હોય છે એવી હશે કે અલગ હશે જેવા તર્કો વિતર્કો જ ચાલુ હતા – અને તેવી માનસિક સ્થિતિમાં “યુવા”નો વિવેક સામે (પડદે ) આવી ને ઉભો રહ્યો – ત્યાં જ નક્કી થઇ ગયું , કોલેજ ભલે જેવી હોય તેવી પણ કોલેજમાં આપડું કેરેક્ટર તો બોસ આવું જ હોવું જોઈએ. જોકે એ વાત અલગ છે કે હું એવું ઈચ્છતો હોવા છતાં પણ એવો થઇ ના શક્યો.  એવો એટલે બિન્દાસ, સ્ટાઈલીશ , અને ખાસ તો કોન્ફીડન્ટ ! વિવેક નું કેરેક્ટર “યુવા”માં ખુબ કોન્ફીડન્ટ હતું – અને મારા માં એ વાત નો જ અભાવ ! બહુ અંતર્મુખી હતો યાર ! ડેમ ઇન્ટરોવર્ટ !

                      જીવનમાં કોઈ પણ વસ્તુ એમનેમ નથી મળી જતી , દરેકની કિંમત ચૂકવવી પડે છે ! તો પ્રણય કેરી અણમોલ ક્ષણો ની કિંમત કેટલી ? વો તો જનાબ વક્ત હી બતાયેગા , અભી તો આપ સૌદા કર લો – બ્લાઈંડ ખેલો – પછી ખ્યાલ આવશે કે કેટલા મેળવ્યા , અને જિંદગીના કેટલા વર્ષો સુધી એની કિંમત ચુકવવા માટે હપ્તા ભર્યા ! ચીકનપોક્સ નામના રોગમાં દાગ રહી જાય , જે થોડા સમય બાદ જતા રહે , પણ ઈશ્ક એવો રોગ છે જે મટી ગયા પછી પણ – માઈન્ડ વેલ – “મટી ગયા પછી પણ” રહેલા દાગ ક્યારેય જતા નથી. જાય છે તો બસ એ દાગના લીધે સુખ ચેન અને એની પાછળ ચૂકવવી પડતી કિંમત ! આ ગીતના મુખડામાં એક અલગ પ્રકારની પરેશાની ની વાત છે જે હું નેક્સ્ટ પેરેગ્રાફમાં કરી જ રહ્યો છું , પણ મને એ પરેશાની ની લોંગ ટર્મ અસર કહેવામાં વધુ રસ પડ્યો , એટલે જરા એ વાત પહેલા કરી લીધી !

                  પ્રેમમાં આખો આખો દિવસ સાથે રખડવું , એના કહ્યા પ્રમાણે બધું કરવું , બાકી બધું નેવે મૂકી  ને બસ ઈશ્ક ફરમાવવું – ઉફફ … વ્હોટ એ ટ્રબલ ! પરેશાની ! અને એ પરેશાની છે , મુજ પર થયેલ એક મહેરબાની !

 

“હૈ ખુદા હાફીસ … શુક્રિયા , મહેરબાની ..

પલ દો પલ ક્યા મિલે , મિલ ગઈ પરેશાની ,

અંજાના … અંજાની ..

બેગાના … બેગાના … બેગાની …. “

                          આ રસ્તા પર એક વૃક્ષ પણ આવે છે જેના પર ફુલ પણ ખીલે છે – લગભગ દરરોજ ! ના લગભગ નહિ , શ્યોરલી – દરરોજ નવા ફુલ હોય છે એ વૃક્ષ પર ! પહેલા ક્યારેય કેમ ધ્યાન ન ગયું – વેલ , એ વૃક્ષ થી લેફ્ટ ટર્ન લેતા જ તારી કોલેજ આવે છે ને ? ગ્રેટ ! હું એ બાજુ દરરોજ આવતો હોઉં છું , હવે થી તારા છૂટવાના સમયે આવીશ ! ત્યારે મળશું ! સવારે પણ સાથે નીકળશું – અને ક્યાંક મળશું ! જો નહિ મળી શકીએ તોય વાતો તો કરશું જ ! વોટ્સ અપ પર ને ? ના યાર , ફોન કરીને કલ્લાક બે કલ્લાક સુધી આરામથી દિલ હળવું કરી લઈશું , બાકી બપોરે તો વોટ્સ અપ છે જ ! બધા હોય ત્યારે ! જોકે એમાં ય બધાને ખબર પડી જાય છે , મારા ચહેરાના ભાવ પરથી જ લોકો પારખી જાય છે કે દાલ મેં કુછ કાલા હૈ !

                     એજ જુના રસ્તાઓ પર , શરુ થયેલું એક નવું જીવન ! જ્યાં જ્યાં એકલા ફરતા હતા ત્યાં બધે કોઈને સાથે લઈને ચાલતું જીવન ! જોકે જીવન પણ બદલાયું છે એક સંબંધ થકી ! જૂના રસ્તા … નવો સંબંધ ….. નવો સંબંધ …. જુના રસ્તા ….

“ઘૂમતે ફિરતે મિલતે હૈ , મિલતે હૈ ,

મિલકે સાથ વો ચલતે હૈ , ચલતે હૈ ,

દોસ્તાના નયા નયા નયા … રાહે વહી પૂરાની ..

અંજાના … અંજાની …”

 

                          આમ રોજ તો મળીએ છીએ , એ મુજબ કાલે પણ મળીશું ને ? કે નહિ ? શું કહ્યું ? હા ? કે ના ? કાઈ જ સંભળાતું નથી – એચ્યુંઅલ્લી અહિયાં અવાજ ખૂબ છે ને ! હા , દુનિયાભરના લોકો આ જગ્યા ને ખુબ શાંત ગણાવે છે , પણ આપડે બંને એ અહી આવીને માહોલ તહેસ નહેસ કરી નાખ્યો ! આ જો ને આપડા બંને ની આંખો ક્યારની કેટલું બધું બોલે છે , અને કેટલું બધું તોફાન મચાવે છે ! કેટલાય ઇશારા , છુપમ છૂપી , પકડમ પકડી ને સામે વાળાની આંખમાં પ્રેમ છલકે ત્યારે તેને ઘૂંટડે ને ઘૂંટડે પી લેવા માટેની પડા પડી ! એટલે આવા માહોલમાં કોઈ પણ ડાહ્યી વાત કરવાની કલ્પના પણ કરવી એ મુર્ખામી હશે . અને આપડે અત્યારે જે મુર્ખામીઓ કરી રહ્યા છીએ એમાં કેટલો બધો આનંદ છે , બીજી કોઈ મુર્ખામી માટે સમય જ ક્યાં છે ! આ જ ! બસ વર્તમાનની આ જ ક્ષણો આપણી છે – જરા થોભ , થોભાય એટલું થોભ , આ ક્ષણોને વધુને વધુ જીવી લઈએ ..

કલ મિલે ના મિલે સોચના હૈ ક્યા ,

શોર મેં અભી કુછ બોલના હૈ ક્યા ,

યે જો પલ હૈ વો અપને હૈ ,

રૂક જા ઝરા ઓ દીવાની …

 

દારુ બંધ કલ સે… આજે આપી દે પરમીટ , કાલ થી કરી દઈશ ક્વિટ !

ફિલ્મ – સિંઘ સાબ ધી ગ્રેટ
વર્ષ – ૨૦૧૩
ગીત – દારુ બંધ કલ સે ..
ગાયક – સોનુ નિગમ
ગીતકાર – કુમાર
સંગીત – આનંદ રાજ આનંદ

મહેફિલનું આ ગીત … અને ગીતની શરૂઆતમાં આવતો આ શેર મહેફિલ નો આલમ મસ્ત રીતે ઉભો કરી આપે છે. સોનુ નિગમના  અવાજમાં ગવાયેલો આ શેર માટે તરત વાહ નીકળે છે .અને આ એક વાહ થી શરુ થયેલું ગીત , અંત સુધી તમારી વાહવાહી મેળવવાને કાબિલ છે . શર્ત ફક્ત એટલી કે તમને મૈકશી નો શોખ હોવો જોઈએ , અને તમે પરણેલા હોવા જોઈએ.
ફરી પાછો પહેલા શેર પર આવું ! એક અગત્યની આડવાત એ કરવાની કે આ ફિલ્મના આલ્બમમાં “હીર” નામનો એક ટ્રેક છે. જે આવા જ ચાર સુંદર શેરો નું સંયોજન/ સંપાદન છે. દરેક શેર અદભુત – સોનું નિગમના જ કંઠમાં … અને હા , એ ટ્રેકની શરૂઆત પણ આ જ શેરથી થાય છે. એટલે આખું આલ્બમ સાંભળવા બેઠા હોઈએ ત્યારે ખ્યાલ ન પડે કે “હીર” ટ્રેક શરુ થયું કે “દારુ બંધ”! એ જાણવા તમારે તમારા આઈ-પેડ કે મોબાઈલની સ્ક્રીન પર નજર કરવી જ રહી ! આ બંને ગીત સિવાય ફિલ્મનું ટાઈટલ સોંગ “સિંઘ સાબ ધી ગ્રેટ” પણ મને ખૂબ ગમે છે. (અને મને ગમે એટલે સારું જ હોય એવું તમારે માની લેવું. તમને એ ગીત ન ગમે તો પણ ! ) સીખ કોમ્યુનીટી માટે ના આ બે ગીત મને ખુબ સ્પર્શી ગયા છે અને શબ્દસહ યાદ છે , એક તો આ “સિંઘ સાબ ધી ગ્રેટ ” અને બીજું “જો બોલે સો નિહાલ” ફિલ્મનું ટાઈટલ સોંગ ! બંને સોંગ માં અદભુત શબ્દો , કમ્પોઝીશન અને જુસ્સો ! અને બંને સોંગમાં અસલી સરદાર – સની દેઓલ ! વેલ , હવે ફરી પાછો પહેલા શેર પર આવું ? ( આ છેલ્લી વાર હોં ! ) મીઠડા શબ્દોમાં લખાયેલા આ શેર ને સ્વર પણ મીઠડો મળ્યો છે … એટલે બોસ , પ્યોર જલસો હોં ..

“હાયે તેરી નઝાકત ક્યા કહેને ..
તેરે ભોલેપન પે મર બૈઠે ..
હો… ઇક જીંદડી દી થી રબ ને હમે ,
હમ તેરે હવાલે કર બૈઠે .. “

શું કહ્યું ? બહુ મીઠાસ થઇ ગઈ ! તો લો હવે કડવાશ ! અને એ પણ નશીલી ! દારુ ની ! અહી રોમેન્ટિક મૂડ માં આવેલા પતિ નો બધો નશો ઊતારતી હોય તેમ પત્ની શેર ના જવાબમાં કટાક્ષ કરે છે –

“ઈ કેન્નુ કહે રહે હો ? એન્નું યા મેન્નું ? “

પત્ની નશો ચડાવી શકે કે ના ચડાવી શકે એ તો પત્ની પત્ની પર ડીપેન્ડ કરે છે. પણ દરેક પત્ની અગર ચાહે તો બેશક પોતાના પતિનો નશો ઊતારી તો શકે જ ! અને કેટલાકના તો નશા પત્નીને જોઈ ને જ ઊતરી જાય ! અને પત્નીને જોઇને બંધ પડી ગયેલી ગાડી જેવા થઇ ગયેલા પતિ ની ગાડી ને પહેલા ગિયરમાં લાવવાના પ્રયત્ન રૂપે કોઈ મિત્ર આવી ભલામણ પણ કરી આવે ..
“અરે ભાભીજી પીને દીજિયે , મૈકશી તો નવાબો કા શોખ હૈ …”
ભગવાનના ભજનો ગાયા છે ? ગયા નહિ હોય તો સાંભળ્યા તો જરૂર હશે ! એમાં ” હું શિશુ ભોળો” જેવા શબ્દો આવે ત્યારે દિલ પર હાથ રાખીને બોલજો કે શું તમે ખરેખર ભોળા છો ? નથી ને ! તોય એવું ગાઓ છો ને ? કેમ ? કેમ કે આપણ ને ખબર છે કે ખરેખરમાં તો આપડો ઈશ્વર ભોળો છે. એટલે તો એને ભોલેનાથ કહીએ છીએ. આ પત્નીઓ ના મામલામાં પણ એવું છે , ભલે એ ગમ્મે તેટલી મોટી બલા હોય , ભલે તેને સારી પેઠે ખબર હોય કે એનો પતિ ક્યારેય સુધારવાનો નથી , તોય બિચારી ભોળી તો ખરી ! દરેક વખતે તે પતિ ની જૂઠઠી વાતને સ્વીકારી લે ! પણ એ એમનેમ ના સ્વીકારે ! થોડો મસ્કો તો લગાવવો જ પડે ! ( અરે હા ભાઈ , એ મસ્કો પણ જુત્ઠો જ લગાવી દેવાનો યાર ! એ પણ પાછુ કહેવું પડે ? )

“મૈકશી ક્યા હમ ક્યા જાને ,
હમ તો દિલબર કે દીવાને ,
ઇતની સી રીક્વેસ્ટ હૈ તુજ સે ..
યાર મિલ ગયે હૈ પૂરાને ,
આજ પીને દે ઢંગ સે ,
કે દારૂ બંધ કલ સે.. કલ સે.. કલ સે …”

જો યાર , હું સિમ્પલ માણસ , ફક્ત ઓકેશનલ્લી પીવા વાળો . ઓકેશન ખુશીનું પણ હોઈ શકે , ગમ નું પણ હોઈ શકે ! અને એ સિવાય ફક્ત અમસ્તો જ મૂડ થઇ જાય ત્યારે ! આઈ મીન , અંદરથી ડીમાન્ડ આવી હોય ત્યારે … યુ સી ! ( આ એક્સ્ક્યુઝીસમાં લાઈફના ઓલમોસ્ટ બધા મૂડ કવર થઇ જાય છે – એટલે ઇન શોર્ટ , મદિરા ના દીવાના માટે એવી ક્ષણ સર્જાઈ જ નથી , જે ક્ષણે પી ન શકાય ! )
ઉપરોક્ત શબ્દો એ લગભગ દરેક (લિમિટમાં) પીવાવાળાઓ દ્વારા એક્સક્યુઝ રૂપે રજુ થતા શબ્દો છે. શું છે કે પીવા માટે ફક્ત રીઝન નહિ બલ્કે એક્સક્યુઝ પણ જોઈએ. – એક્સક્યુઝ મી , હાઉ ડેર યુ ડેર કોલ મી પિયક્કડ ! હું પીઉ છું – પણ પિયક્કડ નથી. સાવ એમ જ હું હોઠે થી મદિરા નથી લગાડતો , જયારે એક માહોલ ઉભો થાય દિલ ની અંદર , અને બીજો માહોલ હોય બહાર – યારો ની સંગત નો – મહેફિલનો , ત્યારે જ ડીમાન્ડ આવે – અંદરથી … કે અંદર એની જ કમી છે , મનના મહેલોમાં સજાવટ પૂરી છે , પણ એ સજાવટ મદિરા વગર અધૂરી છે. મારા ફેવરીટ કવ્વાલ અઝીઝ મિયાં પણ ગાઈ ચુક્યા છે “મૈને બોટલ સે કરની હૈ શાદી , મૈકાદો મૈકદે કો સજા દો , મુજકો દુલ્હા બનાને સે પહેલે , મેરી બોટલ કો દુલ્હન બના દો”, અંદરની ડીમાન્ડ એટલી સ્ટ્રોંગ છે કે બકાયદા બોટલ સાથે મેરેજ કરી લેવાની ઈચ્છા જાગી છે ! એ ઈચ્છાનો અમલ કરી બેસું એ પહેલા જ પેગ ભરી દે ….

“સિધ્ધા સાધા બંદા હાં મેં ..
સિમ્પલ જીતા .. સિમ્પલ જીતા ..
અંદર સે ડીમાન્ડ ન આતી ,
મેં ના પીતા .. મેં ના પીતા ..
પેગ ભર દે .. પેગ ભર દે .. પેગ ભર દે ..
દારૂવાલે જલ સે .. કે દારૂ બંધ કલ સે .. કલ સે .. કલ સે ..”

પીધેલો માણસ હંમેશા સાચું જ બોલતો હોય છે આ વાત મારે મતે અંશતઃ સંપૂર્ણપણે સાચી છે, અને અંશતઃ સંપૂર્ણ ખોટી. ખોટી એટલે કે કપટી માણસ પીધા પછી પણ એનો સ્વભાવ છોડતો નથી , અને પીધા પછી પણ સ્વભાવગત કપટ કરે છે – જે જુઠ બોલ્યા વગર ન થઇ શકે ! પણ હા , એક પ્યોર માણસના સંદર્ભમાં આ વાત સંપૂર્ણ સાચી. જે માનવી ભલે લાગણીઓ બતાવી શકતો ન હોય પણ એના હૃદયમાં લાગણીઓનું ઝરણું નિરંતર વહેતું હોય , એને પીધા પછી એક અવસર જરૂર મળે છે , હૃદય હળવું કરવાનો , લાગણીઓ વ્યક્ત કરવાનો. પીધેલો માણસ હંમેશા સાચું જ બોલતો હોય છે એવું કહેવાને બદલે હું તો એમ કહીશ કે પીધેલો માણસ હંમેશા લાગણીઓમાં તણાયેલો હોય છે. અને લાગણીઓ તો હંમેશા સાચી જ હોવાની ને ? મનુષ્યની લાગણીઓ જ એના જીવનના મોટામાં મોટા સત્યો હોય છે.
ઇન શોર્ટ , જાનેમન , એ પ્યોર લાગણીઓ વડે જ તને પ્રેઈઝ કરી છે ! હવે તો આપી દે પરમીટ ! આઈ પ્રોમિસ , કાલ થી કરી દઈશ ક્વિટ !

“તેરી પ્રેઈઝ મેં શેર લિખા હૈ ,
રબ મુજે રબ બસ તુજમે દિખા હૈ ..
મેરી આંખોમેં તું પઢ લે , દિલ પે તેરા નામ લિખા હૈ
હાં કર દે … હાં કર દે … મૈને ખાઈ કસમ આજ દિલ સે
કે દારુ બંધ કલ સે … કલ સે … કલ સે ….”

video of this song ( આમાં બીજો અંતરો નથી )

full audio song

making of this song

મેં ઢુંઢને કો ઝમાને મેં … – હાર્ટલેસ (with new theme & a new page)

લો ફરી આવી ગયો , એક નવું ગીત લઇ ને ! આપની ચહીતી સીરીઝ “મેરી કહાની ગીતો કી ઝુબાની” માં ! જો આ સીરીઝ તમારી ચહીતી નથી તો માફી ! અને જો ચહીતી છે તો એક ખુશખબર – આ સીરીઝનું એક પેજ મેં આજે બ્લોગમાં ઊમેર્યું છે , જેમાં જુના થી નવા ના ક્રમમાં ગીતો ગોઠવ્યા છે – જેથી આ સીરીઝ ને માણવાનો અનુભવ ખુબ સરળ અને એન્જોયેબલ બની શકે, આ બ્લોગના મથાળા હેઠળ આ નવું પેઈજ પોતાનું સ્થાન શોભાવી રહ્યું છે , તો આજે જ – અત્યારે જ મુલાકાત લો ! પણ પહેલા આ પોસ્ટ … અને હા , બ્લોગની થીમ અને રંગ રૂપ પણ ફરી એક વાર બદલ્યા છે , જે અફકોર્સ તમે જોઈ જ રહ્યા છો … નાઉ કમિંગ ટૂ ધ પોસ્ટ…

ફિલ્મ – હાર્ટલેસ
વર્ષ – ૨૦૧૪
ગીત – મેં ઢુંઢને કો ઝમાને મેં
ગાયક – અરિજિત સિંઘ
ગીતકાર – અરાફત મેહમુદ
સંગીત – ગૌરવ દાગાઓન્કર

બારમા ધોરણમાં જયારે મને એકપાત્રીય અભિનય માટે પ્રથમ ઇનામ મળ્યું ત્યારે પપ્પા એ મજાકમાં કહેલું – ઉજ્જડ ગામમાં એરંડો પ્રધાન ! પપ્પાની વાત ઘણા અંશે સાચી હતી કારણ કે દેશી ભાષામાં કહીએ તો “ધૂળિયા નિશાળ” કહેવાય તેવી મારી શાળા હતી. જેમાં ભાગ્યે જ કોઈ પ્રતિભાવાન બાળકો જોવા મળતા , અને એવા માહોલમાં ય શાળા ના સંચાલકો વિવિધ પ્રકારની સ્પર્ધાઓ યોજવાના સાહસ કરતા. અને એમાં એમણે સૌથી મોટું સાહસ “સ્વરચિત કાવ્યપઠન” ની સ્પર્ધા યોજીને કરી નાખ્યું . જેમાં ફક્ત એક જ એન્ટ્રી આવી .. અને એ મારી ! ધોરણ બારમાં હતો ત્યારે લખેલું – આખી શાળા સમક્ષ વાંચેલું એ અછાંદસ કાવ્ય મને આજે પણ શબ્દસહ યાદ છે –
રસ્તો ખોવાઈ ગયો છે ,
દિશા ખોવાઈ ગઈ છે ,
ભટકી રહ્યો છે પ્રેમ પંથનો પથિક ,
કોઈ કહે પૂરબ , કોઈ કહે પશ્ચિમ ,
કોઈ કહે ઉત્તર તો કોઈ દક્ષીણ ,
શોધી રહ્યો અદ્રશ્ય મંઝીલ
કેડી એ કેડી એ ડંકો વગાડતો ,
પ્રેમને પોકારતો , પ્રેમને બોલાવતો ,
ના જડે કોઈ રાહ , ના જડે રસ્તો ,
થોડું વિચારતો અને જમાના પર હસતો
પૂછી રહ્યો હર કોઈ ને , ક્યાં છે પ્રેમનો રસ્તો
એક દી’ એક સજ્જન તેને ભટકાયો
કહે અરે પ્રેમ પથિક તું અહી ક્યાં ફસાયો ,
અહી પ્રેમનું નામ છે વાસના , છે પૈસો ભગવાન ,
અને છે એને પામવાની ભૂખ ,
આ નથી પ્રેમનો રસ્તો , પ્રેમ અહી નથી વસતો ..
રડતો , ભટકતો ચાલ્યો ગયો પ્રેમ પથિક …
રસ્તો ખોવાઈ ગયો છે , દિશા ખોવાઈ ગઈ છે ..
ભટકી રહ્યો છે પ્રેમ પંથ નો પથિક ….ભટકી રહ્યો છે પ્રેમ પંથ નો પથિક …

અને વર્ષો પછી આજે ફરી આ કવિતા મને યાદ આવી , એનું કારણ આ ગીત નું મુખડું –

” મેં ઢુંઢને કો ઝમાને મે જબ વફા નિકલા …
પતા ચલા કી ગલત લેકે મે પતા નિકલા … “

અરિજિત સિંઘ થી ઈમ્પ્રેસ ન થવાની બાધા લીધી હોય તો આ ગીત થી દૂર જ રહેજો , કારણ કે જો આ ગીત સાંભળશો તો અરિજિત  તમને એનો ચાહક બનાવી ને જ છોડશે . ગીત નો મૂડ બરાબર પકડી ને એણે શબ્દે શબ્દે ઈમોશન્સ ને વહેતા મુક્યા છે …
ઈમોશન્સ ! આ બધી એની જ તો બબાલ છે યાર ! મહાત્મા ગાંધી નું એક ક્વોટ છે કે “મારી ઈચ્છા વગર મને કોઈ પણ વ્યક્તિ દુઃખી ન કરી શકે “. આ જ ભાવાર્થ સાથે નું એક ક્વોટ આ ફિલ્મ(હાર્ટલેસ) ના પોસ્ટર પર પણ છે – you can hurt a heart only till it loves you. કોઈ પાસે આવી ને દૂર ચાલ્યું જાય , સપનાઓ ખૂબ દેખાડે , એ પણ એક બે દિવસ , મહિનાઓ કે વર્ષોના નહિ પણ જીવનભરના . અને એ જીવનભરના સપના દેખાડનાર વ્યક્તિ જયારે ઘડીના છઠ્ઠા ભાગમાં એ દરેક સપના તોડી ને ચાખ્નાચૂર કરે ત્યારે ? ત્યારે અઝાબ ! અર્થાત દર્દ ! અને એ કેવો અઝાબ … કે જીવવું પણ સિતમ લાગે . અને કેમ ન લાગે , દરેકે દરેક ક્ષણમાં જયારે વેદના નો જ અહેસાસ થતો હોય ત્યારે પોતાના જ શ્વાસો વેરી ન લાગે ? મેં ક્યારેય ઈશ્ક અને ઇબાદતમાં કોઈ ફર્ક જોયો નથી … યાર જેવો હોય તેવો તેને ખુદા માની શકાય , પણ એની યારીમાં , દીલદારીમાં ખુદા જોઈએ છે ? એના દિલમાં ખુદા શોધવો છે ? ધેન યુ મેં ફોલ ! યુ મે ફેઈલ…. યુ મે હેવ અ રોંગ એડ્રેસ …

“જિસકે આને સે મુકમ્મલ હો ગયી થી ઝીંદગી …
દસ્તકે ખુશીયો ને દી થી , મીટ ગઈ થી હર કમી ..
ક્યોં બેવજાહ દી યે સઝા , ક્યોં ખ્વાબ દે કે વો લે ગયા ..
જીયે જો હમ , લગે સિતમ .. અઝાબ ઐસે વો દે ગયા ..
મેં ઢુંઢને કો ઉસકે દિલમેં જો ખુદા નિકલા ….
પતા ચલા કી ગલત લે કે મે પતા નિકલા … “

ઇફ યુ આર ઇન લવ , ધેન યુ કેન સી યોર લવ એવરીવ્હેર ! દિવસ અને રાત , સાંજ અને સવાર … બધા સમયે યારના વિચાર …બધે દેખાય પોતાનો યાર ! પરોઢે પક્ષીઓ નો કલરવ પણ એના પગરવ જેવો ભાસે . યાર જો શિયાળે મળ્યો હોય તો પોતાનું જેકેટ એને ઓઢાડ્યા નું યાદ હોય , ઉનાળામાં પોતાના કપાળ નો પરસેવો એના હાથે લૂછાયા નું યાદ હોય , અને ચોમાસામાં સાથે ભીંજાયા નું ! અને પછી એ છોડી ને ચાલ્યો જાય ત્યારે દરેક મોસમ એની યાદ લઇ ને આવે . શિયાળો આવે પણ તમારું જેકેટ ઓઢવા યારની બાંહો ના આવે , ઉનાળામાં પરસેવો થાય અને અશ્રુ સાથે ભળીને વહી જાય , અને ચોમાસામાં તો આખુયે આકાશ તમારી સાથે રડી પડે ! તમે બાંવરા બની ને જીવવાનું કારણ શોધ્યા કરો અને ત્યાં જ અચાનક અહેસાસ થાય કે તમે ખરેખરમાં તો એને જ શોધી રહ્યા છો … એન્ડ ધેન અગેઇન … યુ મે હેવ અ રોંગ એડ્રેસ ..

“ઢુંઢતા થા એક પલ મેં દિલ જિસે યે સૌ દફા
હૈ સુબહા નારાઝ ઉસ બિન , રૂઠી શામેં દિન ખફા ,
વો આયે ના , લે જાયે ના .. ઉસકી યાદે જો હૈ યહાં ..
ના રાસ્તા , ના કુછ પતા , મેં ઉસકો ઢુંઢું અબ કહાં
મેં ઢુંઢને જો કભી જીને કી વજાહ નિકલા …
પતા ચલા કી ગલત લેકે મેં પતા નિકલા …. “

full audio song – ( આખું ગીત – ફક્ત શ્રાવ્ય )

video of the song – ( આમાં ગીતનો બીજો અંતરો નથી )

કોરા કાગઝ થા યે મન મેરા….

ફિલ્મ – આરાધના

વર્ષ – ૧૯૬૯

ગીત – કોરા કાગઝ થા યે મન મેરા….

ગાયક – કિશોર કુમાર , લતા મંગેશકર

ગીતકાર – આનંદ બક્ષી

સંગીત – એસ. ડી. બર્મન

મન ! આ મન પર કેટકેટલી બાબતો અસર કરતી હોય છે. ક્યાંક આપડાથી કોઈને કશું ખોટું કહેવાઈ જાય , અને પછી તરત અહેસાસ થાય કે કદાચ મારી આ વાત થી સામે વાળાની લાગણી દુભાશે તો તરત આપડે કહીશું કે ભાઈ મારી વાત ને તું મન પર ના લેતો. કારણ કે આપણ ને ખબર છે કે  મન ખુબ સંવેદનશીલ હોય છે. બધી સંવેદનાઓ નું ઘર મન છે તો મનમાં આ સંવેદનાઓ આવી ક્યાં થી ? વેલ અફકોર્સ નેચરલ્લી જ આવી પણ શેના કારણે આવી ? કોના માટે આવી ? અને હું મુખ્ય સંવેદન વિજાતીય પ્રેમ પર આવું તો મારા માં એ સંવેદન ફિલ્મો ના લીધે જ આવ્યું , અને તમે પણ કદાચ કબૂલ કરશો કે પ્રેમલા પ્રેમલી ની ફિલ્મો જોઇને જ તમને જીવનમાં સૌ પ્રથમ વખત વિજાતીય પ્રેમ નો ઇન્ટરોડકશન મળ્યો હશે. મારું મન પણ હતું કોરા કાગળ સમાન પણ ફિલ્મો જોઈ ને એના પર પ્રેમનો રંગ વિખરાયો.

પ્રેમની વેકેન્સી તો ખુલી ગઈ , હવે એ વેકેન્સી પર કોઈને એપોઇન્ટ કરવાનો વારો આવ્યો. અરજીઓ પણ ખૂબ આવી. કોઈના સ્વીટ ચહેરા એ અરજી આપી તો કોઈ હસીના ની ઘટાદાર ઝુલ્ફો એ ! કોઈ એ પોતાની અરજીમાં માસુમિયત ની લાગવગ લગાવી તો કોઈ એ કાતિલ આંખો ના તીર નો ખતરો બતાવી ને મને નિશાનો બનાવ્યો. જોત જોતામાં કોરા કાગળ પર કેટકેટલું ચિતરાતું ગયું ! વેલ , પ્રેમમાં પડેલું હૃદય તો હંમેશા પવિત્ર જ હોય છે , ઇન ફેક્ટ એતો દુનિયા નું સૌથી પવિત્ર હૃદય છે – અને એવા પવિત્ર હૃદય પર કોઈ નું નામ લખાય ત્યારે જેનું નામ લખાયું હોય એ વ્યક્તિ એ ધન્યતા ની લાગણી અનુભવવી જોઈએ. પણ મેં કહ્યું તેમ , એ હૃદય પવિત્ર હોય છે , મન સાફ હોય છે , પણ કોરું નથી હોતું . ફિલ્મનું આ ગીત સાંભળવામાં મધુરું છે , શબ્દો સરસ અને હાઈલી રોમેન્ટિક છે , પણ સાઈકોલોજીકલ તથ્ય એના કરતા કૈક જુદું છે ( અને ગીતો માં તથ્યો શોધવાનાય ના હોય , એને તો ફક્ત એન્જોય કરવાના હોય ) મારા મત મુજબ મન ક્યારેય કોરું નથી હોતું , એના પર ઘણું બધું લખાય છે , ભૂંસાય છે , ચિતરાય છે , અને આ બધી પ્રક્રિયાઓ માંથી પસાર થયા પછી જ મન કોઈ નક્કર નિર્ણય પર આવે છે – કે હા , હવે એ વેકેન્સી પર તું પર્મેનેન્ટલી એપોઇન્ટ થઇ ! મારા જીવનના સુના આંગન માં પ્રેમ સ્વરૂપે વસી ગઈ …..

“કોરા કાગઝ થા યે મન મેરા

લીખ દિયા નામ ઇસ પે તેરા

સુના આંગન થા જીવન મેરા

બસ ગયા પ્યાર જિસ પે તેરા…..”

                 દીવા સ્વપ્નો તો ઘણાય હોય , પણ એમાંનું કોઈ સપનું જયારે હકીકત બનતું દેખાવા લાગે ત્યારે ખુબ ડર લાગે કે ક્યાંક આ સપનું તૂટી ના જાય ! સપનું જ્યાં સુધી સપનું જ રહે છે ત્યાં સુધી કોઈ ડર નથી , પણ જેવું એ બીજ , નમણા છોડ નું સ્વરૂપ ધારણ કરે છે તેવું તરત તેને કઈ થઇ તો નહિ જાય ને ? એવો ભાવ મનમાં ઉદભવે છે. પ્રિયજન ને સપનામાં પોતાની સાથે જોયા હોય , અને ખરેખર માં એ આપડા પ્રેમ નો સ્વીકાર કરે , પોતાના જીવનમાં સ્થાન આપે …. પોતાનો પ્રેમ આપે ….. પછી ? પછી પ્રેમ જ્યાં સુધી નવો નવો હોય ત્યાં સુધી ખુબ ડર લાગે કે એ છોડી ને તો નહિ જતી રહે ને ? એની સાથે આખી જિંદગી સાથે વિતાવવાનું મારું સપનું સાચું તો થશે ને ? નહિ થાય તો ? કોઈ અડચણ આવશે તો ? તારી કજરારી અને મતવાલી આંખો ના ઈશારા દિલને ટાઢક તો આપે છે , પણ સાથે સાથે મનમાં ડર પણ જન્માવે છે કે મનના દર્પણમાં જેનું રૂપ મેં વસાવ્યું છે , એ દર્પણ તૂટી તો નહિ જાય ને !?

“તૂટ ના જાયે સપને મેં ડરતા હૂં

નીસ દિન સપનો મેં દેખા કરતા હૂં

નૈના કજરારે …. મતવારે …. યે ઈશારે

ખાલી દર્પન થા યે મન મેરા ,

રચ ગયા રૂપ ઇસ મેં તેરા…..”

                       નવો નવો પ્રેમ થયો હોય એ વ્યક્તિ ને ચૈન સાથે કોઈ સંબંધ ન હોય , માત્ર બેચેની હોય , નીંદર કરતા વધારે સપનાઓ સાથે સંબંધ હોય , સુતી વખતે જેટલા સપના દેખાય એથી વધુ સપનાઓ જાગતા દેખાય. અને એ જાગતા દેખાતા સપનાઓ ને લીધે ક્યારેક એવું બને કે આખી રાત ઉંઘ ન આવે ! માત્ર સપના આવે – જાગતા સપના . અથવા તો પછી એ માણસ યાદો ને મમળાવ્યા કરે – મીઠી , મધુરી યાદો. અને આબધી વાતો થી મન ખુશ છે , સંતુસ્ટ છે , અને પરમ આનંદિત છે , આ યાદોમાં , આ શમણાઓ માં , આ ક્ષણો માં , પ્રેમની આ અનુભૂતિ માં માત્ર આનંદ જ નહિ , આનંદ ની ચરમ સીમા છે – મારા મનમાં આ આનંદ તારા થકી છે – મારું મન હવે તારું મિત છે , અને જે મન તારું મિત નહોતું એ તો જાણે કોઈ દુશ્મન હતું ….

“ચૈન ગવાયા મૈને નીંદિયા ગવાયી

સારી સારી રાત જાગું દૂ મેં દુહાઈ

કહું ક્યા મેં આગે … નેહા લાગે … જી ના લાગે ..

કોઈ દુશ્મન થા યે મન મેરા

બન ગયા મિત જા કે તેરા ..”

અને ક્યારેક વિચાર આવે કે આ બધું એનું એ જ તો હતું , એજ સુરજ , એ જ ચાંદ , એજ વૃક્ષો ,એજ બગીચો અને એ જ રસ્તાઓ …. પણ એ બધા થી મને કોઈ લગાવ નહોતો , જે તારા આવ્યા પછી થયો છે. તું એ ગલી ના વળાંક પર આવી ને મળી ગઈ પછી તો માત્ર એ વળાંક જ નહિ , ગલી જ નહિ , બલકે એ ગલીના દરેક વૃક્ષો , પક્ષીઓ અને રસ્તા પર ખરી ને પડેલા પાંદડાઓ સાથે પણ મને પ્રીત થઇ ગઈ. મારી અંદર શબ્દો નો સાગર પણ મારી જાણ બહાર પડેલો હતો , જે તારી સાથેની વાતો થકી છલકાવા લાગ્યો, તારી સાથેની મુલાકાતોમાં , રળિયામણી રાતોમાં તૂટેલા તારા જેવો આ મુસાફિર તારા પ્રેમ થકી રોશન થઈ ને ચાંદ બની ગયો , તારી કિસ્મતનો , તારા થકી , તારા માટે – આ ચાંદ ….

“બાગો મેં ફૂલો કે ખીલને સે પહેલે

તેરે મેરે નૈનો કે મિલને સે પહેલે

કહા થી યે બાતે… મુલાકાતે … ઐસી રાતે …

તૂટા તારા થા યે મન મેરા

બન ગયા ચાંદ હોકે તેરા …”

ઇશ્ક ફિતરત હૈ મેરી …

ફિલ્મ – જાનશીન
વર્ષ – ૨૦૦૩
ગીત – ઈશ્ક ફિતરત હૈ મેરી
ગાયક – સુખવિનદર સીંઘ , સુનિધિ ચૌહાણ
ગીતકાર – દેવ કોહલી
સંગીત – આનંદ રાજ આનંદ

૨૦૦૩માં આ ફિલ્મ જોયા પછી હું ફિરોઝ ખાનનો જબ્બર ફેન બની ગયો. એ પૂર્વે મેં એની એક પણ ફિલ્મ નહોતી જોઈ , પણ આ ફિલ્મ જોયા પછી એમના દિગ્દર્શનમાં બનેલી દરેક ફિલ્મ જોવાતી ગઈ અને દિલમાંથી નીકળતું ગયું … મરહબા ! જાનશી ફિલ્મ ની વાર્તા અને ગીતો મને એટલી હદે પ્રિય છે કે આ ફિલ્મને અસંખ્ય વખત જોવા માટે હું મજબૂર થયો છું , બેશક , જાનશીન મારી ઓલટાઈમ મોસ્ટ ફેવરીટ મુવીઝમાંની એક છે , અને સૌથી વધુ વખત જોવાયેલી ફિલ્મો માંની પણ એક ! આ ફિલ્મના ગીતો નું મારા દિલમાં એક અનેરું સ્થાન છે જે આજીવન રહેશે .
આ દિલ …. એને મળેલા દગાઓ ભૂલી જાય છે , પણ પ્રેમ કરવાનું નથી ભૂલતું . ભૂલી જાય છે કે આંધળી ચાહત નો અંજામ બૂરો આવે છે , એ પણ ભૂલે છે કે સાચા પ્રેમ નો બદલો ક્યારેક કપટ પણ હોય છે , એને યાદ હોય છે બસ પ્રેમ માં પડ્યા પછી નો રોમાંચ ! દિલોજાનથી કોઈને ચાહ્યા પછી મળતો આનંદ અને કોઈના પર પળ પળ મરી ને મળતું જીવન ! હા , પ્રેમ કરવું એ ફિતરત છે , જે બદલાતી નથી , બદલી શકાતી નથી , સંજોગો બદલાય છે , સનમ બદલાય છે , પણ નથી બદલાતું એ દિલ જે ફકત મરી ફીટવાનું જાણે છે , એને ખબર છે કે પ્રેમ કરવો એ જગત ના ચોપડે ક્યારેક ગુના તરીકે નોંધાય છે , ભૂતકાળનો પ્રેમ વર્તમાન નો ગુનો તો ક્યારેક વર્તમાન નો પ્રેમ ભવિષ્યમાં ગુનો , આ બધી પ્રક્રિયાઓમાં થી પસાર થયા કરે છે તોય દિલ એનું એજ રહે છે ! આશિક ! આવારા ! બીમાર ! ગુનેહગાર ! ફૂલ ઓફ લવ ! ગુલાબ હંમેશા મહેકતું જ જોવા મળશે , અને આ દિલ હંમેશા તડપતુ, તબાહ થતું અને ગુનાહોના ચોપડે નોંધાતું જ જોવા મળશે ….

“ઈશ્ક ફિતરત હૈ મેરી દિલ તબાહ ઔર સહી ,
તું નહિ ઔર સહી , ગમ કા યે દૌર સહી ,
ઇક ગુનાહ ઔર સહી …..”

અહી , “તું નહિ ઔર સહી ” વાક્ય સહજતા થી બોલાયું છે , કારણ કે એ દિલનો માલિક જાણે છે કે આ સનમ પણ ક્યારેક છોડી ને જઈ શકે , ( જેવું ભૂતકાળ માં બની ચુક્યું છે ) અને એના ગયા પછી આ દિલ બીજા કોઈ પર પણ આવી શકે ( જેવું વર્તમાનમાં બની રહ્યું છે ) પણ આ વાત વર્તમાન માં સનમ ને કહેવી એ જોખમ ભરી છે , છતાય સાચી તો છે જ ! હૃદય માટે એની ફિતરત એ મોજ કરવાનું સાધન નથી ( જેવું જનરર્લ્લી લોકો સમજી લેતા હોય છે ) પણ દુઃખ નો સિલસિલો છે , અને એ સિલસિલો પણ માફક આવી ગયો છે , કારણ કે આ દિલ અને એની આ ફિતરત માફક આવી ગઈ છે …… એટલે બેશક સનમ ને એ વાત ખટકશે કે વર્તમાનમાં હું છું તોય ભવિષ્યમાં બીજી કોઈ ને અપનાવવાની તૈયારી એ કાઈન્ડ ઓફ બેવફાઈ છે , સો શી મે ફિલ સ્ટ્રેન્જ એન્ડ કેન આસ્ક કે ” કૈસે કોઈ ઔર સહી..?”

“ઈશ્ક ફિતરત હૈ મેરી દિલ તબાહ ઔર સહી ,
જાનેમન જાનશી , કર ઝરા ગૌર સહી , કૈસે કોઈ ઔર સહી ….”

વેલ , યુ આર નોટ એઝ લોયલ એઝ આઈ એક્સ્પેક્ટેડ ! મારી વફા કે બેવફાઈ ની વાત પછી કરજે , પણ હું ભવિષ્ય માં બીજા કોઈ નો થઈશ કે કેમ એ વાત નો આધાર તારા પર નિર્ભર છે ,તારી વફા પર નિર્ભર છે , તું વફા તો કરે છે , પણ એ હદ સુધી નહિ કે જેમાં બધી હદો પાર કરી દીધેલી ગણી શકાય ! બટ ડોન્ટ વરી , તને પ્રેમ કર્યો છે તો તારી વફા ની સાથે સાથે તારી બેવફાઈ કે લેક ઓફ વફા પણ બર્દાશ્ત કરી લેવાની ક્ષમતા મેં મારામાં કેળવી છે …

“તેરે લહેજે મેં કુછ વફા કમ હૈ ,
મુજ મેં બર્દાશ્ત કા બડા દમ હૈ ….”

અને તને યાદ છે ? મિર્ઝા ગાલીબ નો પેલો શેર …” ઉનકે આને સે જો આ ગયી મું પે રોનક , વો યું સમઝે કી બીમાર કા હાલ અચ્છા હૈ ” , મિર્ઝા ગાલીબ નો એ શેર મને અચૂક યાદ આવે છે જયારે તું કહે છે …..

“ઈશ્ક ને મુજ કો યે સિખાયા હૈ ,
તું સલામત હૈ તો ફિર ક્યા ગમ હૈ ….”

મિર્ઝા ગાલીબ પછી પણ એ સિલસિલો ચાલુ જ છે , એક ગાલીબ હતા , એક મરીઝ હતા , એક ફરાઝ હતા , તો એક હું પણ છું … ગુનેહગારો ની યાદી માં !

“ઓહ .. ઇબ્તિદા ઔર સહી , ઇન્તેહા ઔર સહી , ઇક ગુનાહ ઔર સહી … “

આશીકો ને આશિક કોણ બનાવે છે ? ઈશ્ક કે મારો કો પાગલ કૌન બનાતા હૈ ? અને એક પાગલ ને દીવાનો કોણ બનાવે છે ? એ બાબત ને સમજ્યા વગર તું મારી ફિતરત ને , મારી આશિકી ને કારણભૂત ગણાવીશ , અને કહીશ ….

“કભી હસના હૈ , કભી રોના હૈ
આશિકી મેં યહી તો હોના હૈ ….”

પરવાનો જાણે છે કે એ રાખ થઇ જવાનો છે તોય એ આગમાં કૂદી પડશે , શોખ થી , મરજી થી , ફિતરત થી , એને બળી ને મરી જવાની પરવાહ નથી , એના માટે ઈશ્ક એક ઝનૂન છે, બળી મરવું એક ખેલ ઔર દર્દ ઇક ખીલોના ….

“દિલ દીવાના હૈ , હંસ કે ખેલેગા , આજ ફિર દર્દ ઇક ખીલોના હૈ,
દિલ યે કમઝોર નહિ , ઇન્તેહા ઔર સહી , ઇક ગુનાહ ઔર સહી …”